OP RECHTS BELICHT
Deze foto bevat meer lichte dan donkere delen.
De te lichte delen zijn hier nog prima te herstellen.
OVERBELICHT
Je ziet dat de grafiek hier tegen de rechter zijkant geplakt zit, er zijn dus delen van de foto overbelicht. Dit herstellen is in de nabewerking is lastig, zoniet onmogelijk.
Histogram
Dat venster met het driftig bewegend grafiekje dat je kunt aanzetten op nagenoeg elke digitale camera.
Een beginnend fotograaf zegt het misschien helemaal niets.
Maar wanneer je leert dit “berglandschap” te lezen, helpt het je om je foto’s beter te belichten.
De vorm van het histogram is afhankelijk van de hoeveelheid licht en kleuren op dat moment.
Er bestaat dan ook geen goed of fout histogram.
Belangrijk is dat alle informatie binnen het venster van het histogram zichtbaar is. Alles wat buiten het venster valt is verloren informatie.
Wat zie je precies in het histogram?
Je ziet een grafiek die alle gradaties toont van de gemeten helderheid, het dynamisch bereik (de verhouding van het felste licht tot de schaduwen, het zwakste licht), die de sensor van jouw camera kan vastleggen.
De donkere tonen staan aan de linkerkant, de lichte tonen aan de rechterkant. In de uiterste waarden zijn geen details meer zichtbaar.
Het dynamisch bereik wordt uitgedrukt in stops.
Meer over dynamisch bereik vind je op https://www.fotoclub-spijkenisse.com/dynamisch-bereik
Soms wil je een bepaalde sfeer vastleggen, waarbij je heel bewust de uitersten in het histogram opzoekt.
Met name In extreme situaties, met veel schaduwpartijen of juist veel lichte delen zoals een sneeuwlandschap, zul je de camera moeten helpen door (iets) onder- of over te belichten
Exposure To The Left versus Exposure To The Right (belichten op links of belichten op rechts
Belichten op links (Exposure To The Left)
De grafiek zal voornamelijk aan de linkerkant van het histogram liggen. Hier zitten de donkere delen.
Hiervoor moet je korte sluitertijden kiezen. Is er genoeg licht, dan is dit geen probleem,
is er weinig licht, dan moet de ISO-waarde omhoog of moet je een groter diafragma moeten kiezen(kleiner F-getal).
Doordat je korter belicht, kan de sensor minder licht opnemen en krijg je meer donkere delen in de foto. De grafiek slaat dus uit naar links.
Je voorkomt hiermee dat hooglichten "uitgebeten" raken.
Vooral wanneer je het beeld wilt "bevriezen", bijvoorbeeld bij sportfotografie, wil je de kortst mogelijke(snelste) sluitertijd. Een nadeel van het verhogen van de ISO- waarde is meer kans op ruis in de donkeren delen.
Belichten op rechts (Exposure To The Right)
Nu belicht je de scene zo dat het histogram zoveel mogelijk uitslaat naar de rechterkant, waar de lichte tonen liggen, zonder dat deze buiten het histogram lopen. Je maakt dus een (te) lichte foto.
Je doet dit met een zo lang mogelijke sluitertijd.
Dit kan een groot nadeel zijn als je te maken hebt met bewegende delen in het beeld.
ONDERBELICHT
Hier zie je dat de grafiek tegen de linker zijkant aan zit.
Dit duidt op onderbelichting en is in de nabewerking lastig te herstellen .
OP LINKS BELICHT
De foto bevat meer donkere delen dan lichte delen. Te donkere delen zijn hier nog goed te herstellen.
NEUTRAAL BELICHT
Dit is de meest veilige manier van belichten. Er is geen onder- of overbelichting en voldoende details.
Ga je een donkere omgeving fotograferen, dan is het aan te raden 1 of 2 stops onder te belichten, bij een lichte scene ga je 1 of 2 stops overbelichten.
Beide belichtingen kunnen makkelijk in Photoshop of Lightroom aangepast/verbeterd worden.
In veel gevallen is het beter om een (te) lichte foto donkerder te maken dan om een (te) donkere foto lichter te maken.
Fotograferen in RAW is hierbij een must! Immers bij fotograferen in RAW bevat je foto veel meer informatie over het dynamisch bereik dan in eerste instantie te zien is. Deze details zijn wel opgeslagen in de bestandsinformatie.
In de nabewerking haal je die details naar voren door je belichting, hooglichten, het contrast, de helderheid, schaduwen en de wit- en zwarttinten aan te passen.
Doe dit met mate, want ook in de nabewerking kan nog behoorlijk wat ruis ontstaan bij het aanpassen van de belichting.
Of je het histogram zult gebruiken, bepaal je zelf. Bedenk wel, het is niet zaligmakend. De perfecte foto kun je niet creëren door alleen op het histogram te letten. Dit is zuiver een hulpmiddel om de belichting te kunnen inschatten.
Jij zult er zelf voor moeten zorgen dat je het verhaal in de foto vertelt en dat de dynamiek, levendigheid en creativteit behouden blijven.