Wat is ruis?

Bij slechte lichtomstandigheden is het lastig een scherpe foto te maken.

Ruis ontstaat als een zwak meetsignaal, veroorzaakt door weinig licht, versterkt moet worden.

Soms zijn de (licht)omstandigheden zodanig dat je de ISO-waarde moet opschroeven om de lichtgevoeligheid van de sensor en de snelheid waarmee de sensor het binnenkomende licht registreert, te verhogen.

Het is een oplossing, maar heeft een prijs…. ruis!

En hoe meer ruis in je foto, hoe meer kwaliteitsverlies.

 

Bij kleine weergave op een mobiele telefoon of tablet of bij kleine afdrukken valt wat ruis meestal niet op. Bij sterk uitvergroten gaat ruis ineens een veel grotere rol spelen.

Daarnaast zul je in een opname met veel details en kleuren minder snel ruis zien dan een macro met subtiele details.

 

Ook een lange sluitertijd en/of hoge omgevingstemperatuur veroorzaken ruis.

De sensor ziet warmte als externe informatie, die wordt opgeslagen als zogenaamde hot pixels. Dit noemen we thermische ruis of warmte ruis en krijg je vooral te zien in grote kleur vlakken of schaduwpartijen.

 

Als je een foto bij de nabewerking lichter maakt ontstaat alsnog ruis in de donkere delen. Een tip is om de foto iets over te belichten. Schroef je vervolgens tijdens het nabewerken de belichting terug, dan heb je veel minder last van ruis.

​

Ga je bij het na bewerken de donkere delen in een foto ophalen, ontstaat alsnog ruis. Hierbij heb je in een RAW bestand uiteraard meer ruimte, omdat daar alle originele informatie bewaard is, terwijl in een gecomprimeerd .JPEG al veel informatie verloren is gegaan.

 

Soorten ruis:

• luminantieruis (helderheidsruis), treed op wanneer bij weinig licht pixels ontstaan met verschillende grijswaarden.  Dit is zichtbaar als witte en zwarte stipjes en lijkt op de korrel in analoge film.

 

• chromaruis (kleurruis), is zichtbaar in de vorm van afwijkend gekleurde artefacten in de afbeelding. Een artefact is een beeldelement dat in het oorspronkelijke beeld niet aanwezig was.

​

 

Voor de lichtgevoeligheid van de camerasensor zijn 2 factoren van belang

 

• De resolutie, oftewel de hoeveelheid licht dat wordt opgevangen door elk van de  miljoenen(mega) lichtgevoelige puntjes (pixels). We kijken daarvoor naar het aantal pixels per inch.(ppi = aantal pixels per inch of dpi = aantal dots per inch.

Is de maximale bestandsgrootte voor jouw camera bijvoorbeeld 6000 x 400 pixels, dan is dat 6000 x 4000 = 24.000.000 pixels, oftewel 24 megapixels

 

Hoe meer licht er valt op elke individuele pixel, des te beter het resultaat. En dat is dan weer afhankelijk van het

 

• formaat van de sensor. Camera's met een grote sensor, zoals een full-frame camera hebben vaak ook grotere individuele pixels, die het licht beter kunnen registreren, en daarom ook beter omgaan met hoge(re) ISO-waarden. Bij een kleinere sensor met evenveel pixels, neemt de pixeldichtheid toe. Het oppervlak per pixel is kleiner waardoor minder licht wordt opgevangen en meer ruis ontstaat.